مطالعه روند تکاملی ساختار بافتی چشم در جنین و جوجه یک روزه شترمرغ نژاد کانادایی

باتوجه به ارزش اقتصادی بسیار بالای شترمرغ، برای ارتقای هرچه بیشتر صنعت پرورش این حیوان و افزایش بهره وری ، داشتن اطلاعات کافی در زمینه های مختلف علمی از جمله شناخت دقیق ساختارهای بافتی ارگان های بدن این حیوان ضروری به نظر می رسد. جهت این تحقیق تعداد 12 عدد تخم شترمرغ نطفه دار سالم از مزرعه پرورش شترمرغ توس در مشهد در سنین 22، 26، 30و 36 روزگی جنینی و سه قطعه جوجه یک روزه تهیه و به آزمایشگاه بافت شناسی منتقل گردید. بعد از اطمینان از سلامتی آنها تخم ها را شکسته و جنین را از داخل تخم خارج و با آب شستشو داده شد. سپس سر پرنده را جدا نموده و چشم آن بطور کامل از بافت های اطراف جدا گردید و جهت بررسی بافت شناسی مقاطعی در جهت طولی و عرضی از کل چشم گرفته شد و مقاطع توسط هماتوکسیلین ائوزین و ماسون تری کروم رنگ آمیزی گردید. سپس در سنین مختلف لایه های مختلف چشم مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان دادکه در 22 روزگی جنینی هر سه لایه اصلی چشم ( فیبروزی، عروقی و عصبی) تشکیل شده است. در صلبیه علاوه بر بافت همبند مزانشیمی غضروف شفاف هم مشاهده گردید. با افزایش سن در سنین بالاتر قطر این غضروف افزایش یافته بود و بصورت بند بند در اطراف چشم مشاهده گردید در قسمت قدامی صلبیه در محل اتصال آن به قرنیه بافت استخوانی وجود دارد که این بافت در شترمرغ در سن 30 روزگی و بالاتر مشاهده گردید در این سن قرنیه از بافت پوششی نازکی تشکیل شده بود که بافت آن از نوع سنگفرشی غیر کراتینه و چند لایه بنظر می رسید. تعداد لایه ها ی بافت پوششی حداکثر 2 تا 3 لایه بنظر می رسید که با افزایش سن بر تعداد لایه های آن افزوده گردید. زوائد مژگانی در همان سنین اولیه مشاهده شدند بطوری که در این سن زوائد کوتاهتر و حاوی عروق خونی کمتری بودند و در سنین بالاتر اندازه آنها بلندتر و بر میزان عروق خونی آنها افزوده شده بود. عنبیه ، جسم مژگانی وزوائد مژگانی در سن 30 روزگی نسبت به سنین 22 و 26 روزگی جنینی تکامل بیشتری یافته بود . در عنبیه اپیتلیوم خلفی آن که از سلول های ملانوسیت تشکیل شده است بوضوح مشاهده گردید. در سن 22 روزگی مرز بین لایه ها ی شبکیه بخوبی مشخص نبود و طبقات مشبک داخلی و خارجی بخوبی نمایان نبود با افزایش جزئیات، لایه های شبکیه بهتر مشاهده گردید و بر تراکم سلول های عصبی افزوده گردید. سلول های عصبی در ابتدا بصورت پراکنده و نامنظم در لایه های دانه دار داخلی و خارجی قرار داشتند و در سنین 30 ، 36 بر تراکم و نظم این لایه افزوده گردید و در سن 36 روزگی جنینی و جوجه یک روزه لایه های تشکیل دهنده شبکیه بخوبی قابل تفکیک بودند.